تاثیر روزه بر افسردگی

در سال‌های اخیر استفاده از مذهب و اعتقادهای دینی، توسط سیاست‌گذاران و تدوین‌کنندگان راهبردهای بهداشت روان جامعه‌نگر، در سازمان جهانی بهداشت مورد توجه روزافزونی قرار گرفته است ...

به طوری که در تعریف راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش چهارم (DSM-IV  ) که برای تشخیص بیماری‌های روانی مورد استفاده روان‌شناسان و روان‌پزشکان قرار می‌گیرد، فقدان دین به‌عنوان یک مشکل مذهبی و به شکلی اختصاصی مطرح شده است و به‌طور خلاصه پیامدهای بالینی آن را که از نبود اعتقاد و ایمان ناشی می‌شود، شامل عصبانیت، تنفر، پوچی، ناامیدی، غمگینی و انزوا تعریف کرده است. این راهنما توسط انجمن روان‌پزشکی آمریکا به چاپ رسیده است. به باور روان‌شناسان و سایر متخصصان بهداشت روانی، روزه به عنوان یکی از مناسک مذهبی در کنار اثرات مثبتی که بر سلامت جسمانی دارد برای سلامت روانی نیز مفید است. 

آنها اعتقاد دارند در اثر روزه اعتماد و آسایش خاطر برای انسان به وجود می‌آید زیرا انسان درک می‌کند که با روزه‌داری با خدای جهان و آفریننده خود رابطه پیدا کرده و از این روش به آرامش و رضایت دلنشینی دست می‌یابد.

دو محقق کانادایی که در سال‌های اخیر تحقیقات گسترده‌ای را روی تاثیرات مذهب بر بهداشت روان انجام داده‌اند در آزمایش‌های خود نشان دادند هنگامی که افراد در مورد دین و خدا فکر می‌کنند به آرامش می‌رسند و پس از آن می‌توانند با مشکلات زندگی راحت‌تر روبرو شوند. شرکت‌کنندگان در این آزمایش در مورد دین و مذهب خود و همچنین واژه‌ها و کلمات مربوط به خداوند و دین نوشتند. سپس محققان، فعالیت مغزی آنها را هنگام تکمیل یک فعالیت رایانه‌ای ثبت کردند. نتایج نشان داد هنگامی که افراد به خداوند و دین فکر می‌کنند، فعالیت مغزی‌شان در برخی از نقاط مغز افزایش می‌یابد و به این طریق، احساس اضطراب و‌ اندوه در آنها کاهش می‌یابد و به آرامش و شادی لذت‌بخشی می‌رسند. در یک بررسی جدید ایرانی که در مورد تاثیر روزه بر سلامت روان و کاهش میزان افسردگی روزه‌داران انجام شد، تعداد 361 دانشجو به صورت تصادفی انتخاب شدند و اطلاعات مورد نیاز توسط پرسشنامه‌هایی جمع‌آوری شد.

روش کار به این ترتیب بود که آزمون‌های علمی و استاندارد شده افسردگی توسط نمونه‌های مورد پژوهش، 10 روز قبل از ماه رمضان به عنوان دوره پیش آزمون و نیز و به فاصله 10 روز بعد از ماه مبارک رمضان به عنوان پس آزمون را روزه‌داران تکمیل کردند و با کنترل عوامل مداخله‌کننده دیگر، میانگین نمرات این دو ارزیابی و با استفاده از روش‌های آماری و در مقایسه با اشخاصی که روزه نداشتند، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های این پژوهش نشان داد که میانگین نمرات افسردگی نمونه‌های روزه‌دار، بعد از ماه مبارک رمضان، از لحاظ آماری کاهش معنی‌داری داشته است و به این ترتیب نتایج این پژوهش بر تاثیرات مثبت روزه بر افزایش سلامت روانی و نیز کاهش میزان افسردگی روزه‌داران صحه گذاشت.